AB.4.9 BIBLIA

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
BIBLIAStary TestamentStary TestamentStary TestamentStary TestamentStary TestamentPPPPPrrrrrzedzedzedzedzedssssstttttaaaaawwwwwienie.ienie.ienie.ienie.ienie.Biblia czyli Pismo więte Starego i Nowego Testamentu, to zbiór ksišg0 religijnych judaizmu1i chrzecijaństwa.Składajš się na niš 73 księgi: 46 Starego Testamentu i 27 Nowego Testamentu, i zestaw ten jest kanonicznie2nienaruszalny.Księgi te pisane były w cišgu wieków przez różnych autorów. Oryginalne teksty zostały spisane w trzech różnych językach:hebrajskim3, aramejskim4 i greckim.Materię .Starego Testamentu. stanowiš wydarzenia z doby poprzedzajšcej przyjcie Chrystusa na wiat i wykład wiarytzw. Starego Zakonu. Zbiór zaczyna .Pięcioksišg., przypisywany prawodawcy i wodzowi narodu izraelskiego, Mojżeszowi.Pierwsza jego częć: .Księga Rodzaju., opowiada o powstaniu wiata, stworzeniu człowieka, wygnaniu z raju Adama iEwy, ich synach Kainie i Ablu, potopie i Noem, a kończy jš opowieć o wieży Babel.Kolejne: .Księgi Historyczne., przedstawiajš dzieje narodu izraelskiego, a .Księgi Mšdrociowe. (dydaktyczne) - m.in.prezentujš: . przypowieć o Hiobie, . niepowtarzalny zbiór pieni lirycznych, .Psalmów., przypisywanych królowiDawidowi, . monolog filozoficzny kaznodziei -koheleta 5 ze słynnym refrenem .Marnoć nad marnociami.,odczytywanš jako liryczny poemat symboliczny, alegorię miłoci oblubieńczej Boga i duszy ludzkiej, .Pień nadPieniami..Księgi .Nowego Testamentu. opowiadajš dzieje Chrystusa i Rodziny więtej, mówiš o działalnoci Apostołów już pomierci Chrystusa. Wykładajš nauki Chrystusowe.Do kanonu należš: .Księgi historyczne. na które składajš się: . Ewangelie, w dosłownym tłumaczeniu: .radosne wieci,dobre nowiny., według trzech synoptyków6: w. Mateusza, Marka i Łukasza oraz czwarta, w powszechnym mniemaniunajpiękniejsza, najoryginalniejsza i najgłębsza, w. Jana; . Dzieje Apostolskie, przedstawiajšce apostolskš działalnoćwiętych Piotra7 i Pawła8, obrazujšce rozpowszechnianie się idei chrzecijaństwa, spisane prawdopodobnie przez w. Łukasza,ucznia tego ostatniego oraz 21 listów apostolskich, w tym aż14 pisanych przez w. Pawła, a 7 przez innych Apostołów.. Księga prorocza czyli Apokalipsa (objawienie) napisana przez w. Jana.CzCzCzCzCzas powstanas powstanas powstanas powstanas powstaniiiiiaaaaa.....Biblia powstawała w cišgu wieków i przyjmuje się, że najstarsze teksty Starego Testamentu powstały w XIII w. p.n.e. anajmłodsze pochodzš z w. I p.n.e. Księgi Nowego Testamentu umieszcza się przedziale od 51 do 96 r. po narodzeniuChrystusa.Biblia zajmuje niezwykłe miejsce w kulturze wiata stajšc sięród łem kultury europejskiej.W sferze moralnej przyjęto powszechnie uznawać prezentowane w niej przykazania dekalogu za podstawę stosunkówmiędzyludzkich.W sferze kulturowej stała się inspiracjš dla literatury, rzeby, malarstwa i muzyki; skarbcem wzorów osobowych i postaw,fabuł, wštków i motywów, metaforyki i stylistyki. Dzieło powszechnie znane, interpretowane i wykorzystywane stanowiwspólny repertuar rodków wyrazowych, które poprzez literaturę weszły do języka potocznego.PrzPrzPrzPrzPrzeeeeekkkkkłłłłładyadyadyadyadyNajdawniejszym tłumaczeniem Starego Testamentu pochodzšcym z III-II w. p.n.e. jest Septuaginta, czyli tłumaczenie .siedemdziesięciu.. Był to przekład na j. grecki sporzšdzony w Aleksandrii dla Żydów nie władajšcych innym językiem.Pełnego przekładu Biblii na j. łaciński, zwanego Wulgatš, dokonano na przełomie IV i V w. n.e. Przypisuje się go w. Hieronimowi.Sobór trydencki obradujšcy w XVI w. uznał ten przekład za tekst obowišzujšcy w kociele rzymskokatolickim.Na języki narodowe tłumaczono Pismo więte już w wiekach rednich. Z doby tej dochowały się dwa pełne tłumaczenianajpiękniejszej księgi, Psałterza: .Psałterz floriański. z końca w. XIV i .Psałterz puławski., najprawdopodobniej zpoczštku w. XVI.Istniało też tłumaczenie Biblii z wieku XV noszšce nazwę Biblii królowej Zofii lub szaroszpatackiej.Prawdziwy renesans przekładów Pisma w. zaczšł się w XVI w., co przede wszystkim było zwišzane z reformacjš.Zaczęto od Psałterza. Do najwybitniejszych tłumaczeń psalmów Dawida należš:przekład całoci prozš Mikołaja Reja znany z wydania w r. 1555, zapewne nie pierwszegoniezwykle piękne tłumaczenie wierszem Jana Kochanowskiego, które po ukazaniu się w 1580 r. .Melodii na Psałterzpolski. Mikołaja Gomółki, na trwałe zagociło w kociołach katolickich i protestanckich.Z czasem sięgnięto do Nowego Testamentu. Pierwsi zabrali się do tego luteranie z Prus Wschodnich. W latach 1551-1553pojawiły się, ogłaszane częciami, poczšwszy od czterech Ewangelii, tłumaczenia Jana Murzynowskiego.Pierwsze całkowite anonimowe tłumaczenie całego Nowego Testamentu wyszło w 1556 r. u Szarffenberga w Krakowie.Wreszcie podjęto trud tłumaczenia całej Biblii, którego efektem stały się przekłady: . katolicki, tj. Biblia Jana Leopolity(1561), . kalwiński, Biblia brzeska, czyli radziwiłowska (1563), . ariańsko-socyniański, Biblia niewieska, SzymonaBudnego (1572).Przełom wieków XVI i XVII przyniósł pełne katolickie tłumaczenie Pisma w. zwane Bibliš Wujka (1599). O wadze tejpracy może wiadczyć fakt, że przekład ten zastšpiony został w liturgii Kocioła dopiero w okresie II Watykańskiego SoboruBibliš Tysišclecia wydanš w 1965 r.Luteranie już w w. XVII (1632) doprowadzili do skutku własne tłumaczenie zwane Bibliš gdańskš.2I. Stworzenie wiata.(1,1 - 2,3)STWORZENIE (1,1-2,3). - Wstęp (1,1). Pierwotny chaos (2). Stworzenie wiatła (3-5), sklepienia niebieskiego(6-8); rozdzielenie wody i lšdu (9-10); stworzenie rolin i drzew (11-13); gwiazd (14-19); zwierzštwodnych i ptaków (20-23) ; zwierzšt domowych, zwierzšt dzikich i płazów (24-25); pierwszej pary ludzi(26-32). Spoczynek Boga i ustanowienie szabatu (2,1-3).1 Na poczštku stworzył Bóg niebo i ziemię.2 A ziemia była pusta i próżna, i ciemnoci były nad głębokociš, a Duch Boży unosił się nad wodami.3 - I rzekł Bóg: .Niech się stanie wiatłoć.4 I stała sięwiatłoć. I ujrzał Bóg wiatłoć, że była dobra, i przedzieliłwiatłoć od ciemnoci.5 I nazwałwiatłoć Dniem, a ciemnoć Nocš.6 I stał się wieczór i poranek, dzień jeden. - I rzekł Bóg: .Niech się stanie sklepienie między wodami i niechprzedziela wody od wód.7 I uczynił Bóg sklepienie, i przedzielił wody, które były pod sklepieniem, od tych, które były nad sklepieniem.I stało się tak.8 I nazwał Bóg sklepienie Niebem. I był wieczór i poranek, dzień wtóry.9 - Potem rzekł Bóg: .Niech się zbiorš wody, które sš pod niebem, na jedno miejsce i niech się ukaże suchylšd!. I stało się tak.10 I nazwał Bóg suchy lšd Ziemiš, a zebranie wód nazwał Morzem. I widział Bóg, że było dobre.11 I rzekł: .Niech zrodzi ziemia ziele zielone i dajšce nasienie; i drzewo rodzajne owoc czynišce według rodzajuswego, w którym by nasienie jego było na ziemi.12 I stało. się tak. I zrodziła ziemia ziele zielone i dajšce nasienie według rodzaju swego ; i drzewo czynišceowoc i majšce każde z nich nasienie według rodzaju swego. I widział Bóg, że było dobre.13 I stał się wieczór i poranek, dzień trzeci.14 - I rzekł Bóg: .Niech się stanšwiatła na sklepieniu nieba i niech dzielš dzień od nocy ; i niech będš na znakii czasy i dni i lata, aby wieciły na sklepieniu nieba, a owiecały ziemię!15 I stało się tak.16 I uczynił Bóg dwa wiatła wielkie: wiatło większe, aby rzšdziło dniem i wiatło mniejsze, aby rzšdziło nocš,i gwiazdy.17 I umiecił je na sklepieniu nieba, aby wieciły nad ziemiš, żeby rzšdziły dniem i nocš, i dzieliły wiatłoć odciemnoci.19 I widział Bóg, iż było dobre.20 I stał się wieczór i poranek, dzień czwarty. - Rzekł też Bóg: .Niech wywiodš wody płazy o duszy żyjšcej iptactwo nad ziemiš pod sklepieniem nieba.21 I stworzył Bóg wieloryby wielkie i wszelkš istotężyjšcš i ruszajšcš się, którš wywiodły wody według rodzajuich; i wszelkie ptactwo według rodzaju jego. I widział Bóg, iż było dobre.22 I błogosławił im mówišc: .Ronijcie i mnóżcie się, i napełniajcie wody morskie; a ptactwo niech się mnożyna ziemi.23 I stał się wieczór i poranek, dzień pišty.24 - Rzekł też Bóg: .Niech zrodzi ziemia istoty żyjšce według ich rodzaju: bydło i płazy i zwierzęta ziemi, we-dług ich rodzajów.. I stało się tak.25 I uczynił Bóg zwierzęta ziemi według rodzajów ich i bydło i wszelkie ziemiopłazy według ich rodzaju. I widziałBóg, że było dobre.26 I rzekł: .Uczyńmy człowieka na obraz i na podobieństwo nasze; a niech panuje nad rybami morskimi i nadptactwem powietrznym, i nad zwierzętami, i nad wszystkš ziemiš, i nad wszelkim płazem, który pełza po ziemi.27 I stworzył Bóg człowieka na obraz swój, na obraz Boży stworzył go, mężczyznš i niewiastš stworzył ich.28 I błogosławił im Bóg, i rzekł: .Ronijcie i mnóżcie się, i napełniajcie ziemię, a czyńcie jš sobie poddanš ;i panujcie nad rybami morskimi i nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami, które się ruszajšna ziemi.29 I rzekł Bóg: .Oto dałem wam wszelkie ziele, rodzšce nasienie na ziemi i wszystkie drzewa, które same wsobie majš nasienie rodzaju swego, aby wam były na pokarm;330 i wszystkim zwierzętom ziemi, i wszystkiemu ptactwu powietrznemu i wszystkiemu, co się ruszana ziemi, iw czymkolwiek jest dusza żyjšca, aby miały co jeć.. I stało się tak.31 I widział Bóg wszystkie rzeczy, które był uczynił: i były bardzo dobre. I stał się wieczór i poranek, dzieńszósty.21 Dokończone zostały tedy niebiosa i ziemia, i wszystka ich ozdoba.2 I dokonał Bóg w dzień s... [ Pobierz całość w formacie PDF ]