ADEKF

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

        PRACA KONTROLNA

SŁUCHACZ:    AGNIESZKA SOBKÓW

SZKOŁA:         SZKOŁA POLICEALNA DLA DOROSŁYCH

                         “COPERNICUS” W KATOWICACH

KIERUNEK:     TECHNIK WETERYNARII

SEMESTR:       PIERWSZY

PRZEDMIOT:  CHÓW ZWIERZĄT GOSPODARSKICH I ZWIERZĄT                                                                                    

                          TOWARZYSZĄCYCH

PROWADZĄCY: LEK.WET. AGNIESZKA BŁASZCZAK

TEMAT:          WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH.

WITAMINA A (RETINOL, AKSEROFTOL)

MIESZANINA RETINOLU I JEGO ESTRÓW Z KWASAMI TŁUSZCZOWYMI

PREKURSOREM JEST BETA-KAROTEN. W POSTACI RETINOLU JEST ŁATWO WCHŁANIALNA I MAGAZYNOWANA W 90% W WĄTROBIE. JEJ NADMIAR JEST RÓWNIE SZKODLIWY JAK NIEDOBÓR.

WYSTĘPOWANIE:

SKŁADNIKI POCHODZENIA ROŚLINNEGO (KAROTENOIDY) :

                                   MARCHEW, ZIELONKI (LUCERNA), BRUKIEW

SKŁADNIKI POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO (RETINOL): TRAN,  WĄTROBA,

                                   PRZETWORY MLECZNE, JAJA 

DZIAŁANIE :  

JEST NIEZBĘDNA DO WZROSTU, REGENERACJI, RÓŻNICOWANIA SIĘ I CZYNNOŚCI NABŁONKÓW (CO MA WPŁYW NA ODPORNOŚĆ ORGANIZMU), PONAD TO JEST NIEZBĘDNA TO TWORZENIA RODOPSYNY (KONIECZNA DO PRAWIDŁOWEGO WIDZENIA), ODGRYWA TEŻ PEWNĄ ROLĘ WE WZROŚCIE KOŚCI I ZĘBÓW.

HYPOWITAMINOZA: 

NAJCZĘSTRZYMI OBJAWAMI SĄ KSEROFTALAMIA (WYSYCHANIE ROGÓWKI OKA), NIEZGORNOŚĆ (ATAKSJA-ZABURZENIA KOORDYNACJI RUCHÓW I BEZWŁAD TYLNYCH KOŃCZYN), ŚLEPOTA ZMIERZCHOWA (TZW. KURZA ŚLEPOTA), ZAPALENIE SPOJÓWEK, UBYTKI I OWRZODZENIA ROGÓWKI, CHOROBY SKÓRY ORAZ ZABURZENIA W OBRĘBIE WARSTW NABŁONKA NP. OSKRZELOWEGO, GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH I KANALIKÓW NASIENNYCH.

HIPERWITAMINOZA: 

CHARAKTERYZUJE SIĘ ZMĘCZENIEM, NADWRAŻLIWOŚCIĄ, ANOREKSJĄ, ZMNIEJSZENIEM WAGI CIAŁA, WYMIOTAMI I INNYMI ZABURZENIAMI PRZEWODU POKARMOWEGO, GORĄCZKĄ, POWIĘKSZENIEM WĄTROBY I ŚLEDZIONY, ZMIANAMI SKÓRNYMI, ŁYSIENIEM I SUCHOŚCIĄ SIERŚCI, OSŁABIENIEM KOŚCI I NIEDOROZWOJEM KOŃCZYM U MŁODYCH ZWIERZĄT, WYPADANIEM ZĘBÓW I ZAPALENIEM DZIĄSEŁ U KOTÓW I PSÓW, U GADÓW WYSTĘPUJE NADMIERNE ZŁUSZCZANIE NASKÓRKA I POWSTAWANIE RAN         

WITAMINA D

WYSTĘPUJE WIELE SUBSTANCJI, KTÓRE WYKAZUJĄ AKTYWNOŚĆ WITAMINY D ,  Z CZEGO DWIE NAJWAŻNIEJSZE TO CHOLEKALCYFEROL (D3) I ERGOKALCYFEROL (D2). U ZWIERZĄT OBIE FORMY SĄ AKTYWNYM ŹRÓDŁEM WITAMINY D. PRZEPROWADZONO WIELE BADAŃ NAD MATABOLIZMEM WITAMINY D I OBECNIE WIADOMO, ŻE PRZECHODZI ONA WIELE PRZEMIAN BIOCHEMICZNYCH W NERKACH I WĄTROBIE ZANIM STANIE SIĘ FIZJOLOGICZNIE AKTYWNA.

WYSTĘPOWANIE:

TRAN, ŻÓŁTKA JAJ, MASŁO, WYTWARZA SIĘ TAKŻE W SKÓRZE ZWIERZĄT Z KOMPONENTÓW TŁUSZCZOWYCH POD WPŁYWEM PROMIENI ULTRAFIOLETOWYCH. W ROŚLINACH WYSTĘPUJE JAKO PROWITAMINA.                                                                         

DZIAŁANIE:  

TZW. WITAMINA “KOSTNA” (PRZECIWKRZYWICZA). NIEZBĘDNA DO PRAWIDŁOWEJ GOSPODARKI WAPNIOWO-FOSFORANOWEJ (UŁATWIA WCHŁANIANIE WAPNIA I FOSFORU Z PRZEWODU POKARMOWEGO I WPŁYWA NA ODKŁADANIE SIĘ ICH SOLI MINERALNYCH W KOŚCIACH), SZCZEGÓLNIE NIEZBĘDNA W OKRESIE WZROSTU I ROZWOJU KOŚCI U MŁODYCH I ROSNĄCYCH ZWIERZĄT (UCZESTNICZY W ABSORBCJI WAPNIA)

HYPOWITAMINOZA :

KRZYWICA, ZRZESZOTNIENIE KOŚCI, ZMIĘKCZENIE KOŚCI  (OSTEOMALACJA), SŁABY ROZWÓJ MIĘŚNI, DRGAWKI U PROSIĄT, ŚCIENIENIE SKORUPY JAJ,

HIPERWITAMINOZA:

ZWAPNIENIE TKANEK MIĘKKICH, PŁUC, NEREK, ŻOŁĄDKA, DEFORMACJE ZĘBÓW I SZCZĘK. W SKRAJNYCH PRZYPADKACH ZEJŚCIA ŚMIERTELNE

WITAMINA E – TOKOFEROL

Z GRECKIEGO “WYDAWAĆ NA ŚWIAT POTOMSTWO”. PIERWSZĄ OPISANĄ ROLĄ WITAMINY E BYŁA OSŁONA PŁODÓW PRZED RESORPCJĄ U ZWIERZĄT ŻYWIONYCH DIETĄ ZAWIERAJĄCĄ ZJEŁCZAŁY TŁUSZCZ (ZALECA SIĘ UNIKANIE SPOŻYWANIA ZJEŁCZAŁYCH TŁUSZCZÓW GDYŻ M.IN. MAJĄ ONE SZCZEGÓLNIE DESTRUKCYJNY WPŁYW NA TĘ WITAMINĘ).

WYSTĘPOWANIE:

OLEJE ROŚLINNE, ZBOŻE (SZCZEGÓLNIE PSZENICA), JAJA, ZIELONKI (LUCERNA), KIEŁKI

DZIAŁANIE:  

WITAMINA E DZIAŁA JAKO ANTYUTLENIACZ (ANTYOKSYDANT) I JEST ISTOTNA W URZYMANIU STABILNOŚCI BŁON KOMÓRKOWYCH. JEST ŚCIŚLE POWIĄZANA Z SELENEM. ZAPOTRZEBOWANIE NA NIĄ WZRASTA WRAZ ZE ZWIĘKSZENIEM ILOŚCI WIELONIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH (WNKT) W ORGANIŹMIE. REGULUJE ROZWÓJ I UTRZYMUJE FUNKCJĘ GONAD (UKŁAD ROZRODCZY), BIERZE UDZIAŁ W NIEKTÓRYCH PROCESACH MATABOLICZNYCH (PRZEMIANA TŁUSZCZY), ZAPOBIEGA DEGENERACJI MIĘŚNI SZKIELETOWYCH (BIERZE UDZIAŁ W TWORZENIU WŁÓKIEN MIĘŚNIOWYCH) I WĄTROBY.

HYPOWITAMINOWA:

NIEDOBÓR WITAMINY E WYSTĘPUJE RZADKO ALE POWODUJE ZNACZNIE WIĘKSZY ZAKRES ZABURZEŃ FIZJOLOGICZNYCH NIŻ BRAK JAKIEJKOLWIEK INNEJ WITAMINY. W UKŁADZIE MIĘŚNIOWYM U MŁODYCH KACZĄT I GĘSI JEJ BRAK WYWOŁUJE ENZOOTYCZNE ZWYRODNIENIE MIĘŚNI (SEKCYJNIE STWIERDZONO POWSTAWANIE OGNISK MARTWICZYCH W MIĘŚNIACH SZKIELETOWYCH). W UKŁADNIE NERWOWYM: ZABURZENIA NEUROLOGICZNE (U KURCZĄT STWIERDZONO ZWYRODNIENIE KOMÓREK ZWOJOWYCH, OBRZĘK I MARTWICĘ TKANKI MÓZGOWEJ ORAZ WYLEW KRWI DO MÓŻDŻKU). W UKŁADZIE ROZRODCZYM : PORONIENIA, ZABURZENIA PŁODNOŚCI, ZANIK JĄDER, OBUMIERANIE I RESORBCJA ZARODKA. U PSÓW POWODUJE USZKODZENIE UKŁADU IMMUNOLOGICZNEGO. W PRZYPADKU SPOŻYWANIA WYSOKICH DAWEK WIELONIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH WYSTĘPUJĄ ZMIANY ZAPALNE W TŁUSZCZU TKANKOWYM (SYNDROM ŻÓŁTEGO TŁUSZCZU)-STWIERDZONO TO SKARMIAJĄC ZWIERZĘTA FUTERKOWE DUŻYMI ILOŚCIAMI RYB MORSKICH.

HIPERWITAMINOZA:

MOŻE BYĆ POTENCJALNIE SZKODLIWA, ACZKOLWIEK JEST TO DALEKO MNIEJ NIEBEZPIECZNE NIŻ NADMIAR WITAMINY A I D. U WIĘKSZOŚCI RAS PSÓW (ZA WYJĄTKIEM SZPICA) PO PODANIU WYSOKIEJ DAWKI STWIERDZONO NEGATYWNY JEJ WPŁYW NA AKTYWNOŚĆ TARCZYCY I KRZEPLIWOŚĆ KRWI. PONADTO MOŻE POWODOWAĆ BIEGUNKĘ, BÓLE BRZUCHA I INNE ZABURZENIA ZE STRONY UKŁADU POKARMOWEGO.

WITAMINA K-FILOCHINON, FITOMENADION

TZW. WITAMINA PRZECIWKRWOTOCZNA. JEST TO GRUPA SKŁADNIKÓW POCHODNYCH KWASU CHINOWEGO. WCHŁANIA SIĘ TYLKO W OBECNOŚCI ŻÓŁCI.

WYSTĘPOWANIE:

SZPIK KOSTNY, WĄTROBA, ŻÓŁTKA JAJ, KAPUSTA, ZIEMNIAKI. JEST SYNTETYZOWANA PRZEZ BAKTERIE JELITOWE (M.IN. PAŁECZKĘ OKRĘŻNICY)

DZIAŁANIE

NIEZBĘDNA DO UTRZYMANIA PROCESÓW KRZEPNIĘCIA KRWI, BIERZE UDZIAŁ W WĄTROBOWEJ SYNTEZIE PROTROMBINY, STOSOWANA LECZNICZO W PRZYPADKACH NADMIERNEJ ILOŚCI ANTYKOAGULANTÓW (LEKÓW PRZECIWZAKRZEPOWYCH) I PRZY ZATRUCIACH RODENTYCYDAMI (ŚRODKI SŁUŻĄCE DO DERATYZACJI).

HYPOWITAMINOZA

U ZDROWYCH ZWIERZĄT WYSTĘPUJE RZADKO. NIEDOBÓR POWODUJE WYDŁUŻONY CZAS KRZEPNIĘCIA KRWI, KRWAWIENIA PODSKÓRNE A TAKŻE W INNYCH TKANKACH I NARZĄDACH, PROWADZI DO SKAZY KRWOTOCZNEJ, POWSTANIA OBRZĘKÓW I NIEDOKRWISTOŚCI, WYSTĘPUJE PRZY ŻÓŁTACZCE.

HIPERWITAMINOZA

OSTRE ZATRUCIA ZDAŻAJĄ SIĘ WYJĄTKOWO RZADKO, ALE DUŻE DAWKI MOGĄ WYWOŁAĆ UPOŚLEDZENIE CZYNNOŚCI WĄTROBY I SPOWODOWAĆ ZMIANY HEMATOLOGICZNE (ANEMIA)

WITAMINA F

MIESZANINA NIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH (NNKT), KWASU LINOLOWEGO, KWASU LINOLENOWEGO I KWASU ARACHIDOWEGO.

JEST NIEODZOWNYM CZYNNIKIEM WZROSTU I PRAWIDŁOWYCH CZYNNOŚCI SKÓRY. BUDULEC BŁON KOMÓRKOWYCH ZAPEWNIAJĄCY IM LEPSZĄ TRWAŁOŚĆ.

WYSTĘPOWANIE

OLEJE ROŚLINNE (OGÓRECZNIKOWY, DYNIOWY, WIESIOŁKOWY, SŁONECZNIKOWY, ARACHIDOWY, OLIWA), ORZECHY, KIEŁKI PSZENICY, RYBY MORSKIE, MLEKO PEŁNE

DZIAŁANIE

PRZYSPIESZA REGENERACJĘ SKÓRY, ZIARNINOWANIE RAN ORAZ POKRYCIE UBYTKÓW SKÓRY NOWYM NABŁONKIEM, PRZEDŁUŻA ŻYWOTNOŚĆ ERYTROCYTÓW, ZAPOBIEGA ZWYRODNIENIOM NACZYŃ KRWIONOŚNYCH, KORZYSTNIE WPŁYWA NA GOSPODARKĘ LIPIDOWĄ (CHRONI WĄTROBĘ I NERKI PRZED STŁUSZCZENIEM I MARSKOŚCIĄ)

HYPOWITAMINOWA

ZMIANY SKÓRNE (ZŁUSZCZANIE NASKÓRKA, WYPADANIE SIERŚCI), PRZEWLEKŁE STANY ZAPALNE SPOJÓWEK I POWIEK, UPOŚLEDZONE GOJENIE SIĘ RAN, ZABURZENIE CZYNNOŚCI GRUCZOŁÓW ŁOJOWYCH

HIPERWITAMINOZA

BRAK DONIESIEŃ NA TEMAT TOKSYCZNOŚCI I SZKODLIWOŚCI. NIE ZALECA SIĘ PODAWANIA PODCZAS BIEGUNEK I ZABURZEŃ ŻOŁĄDKOWO-JELITOWYCH.