ADMIN cz ogólna,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
PRAWO ADMINISTRACYJNE
część ogólna
temat : Pojęcie i podziały administracji
Administracja – administratio (-rare), łacińskie; zarządzać, przewodzić, kierować, służyć.
Kiedy powstało państwo, powstała administracja. Pierwszymi dziedzinami, w których się rozwinęła były : podatki i wojskowość- obronność.
Nowożytna administracja powstała ok. XVIII wieku i łączona jest z biurokracją, która cechowała się:
1) Hierarchiczną strukturą administracji,
2) Wykwalifikowaną kadrą urzędniczą,
3) Podziałem zadań na różnych szczeblach
(wykwalifikowani urzędnicy, odpowiedzialność - odpowiedzialni za wykonanie powierzonych zadań).
Administracja w państwie socjalistycznym:
1) Ograniczenie roli organów przedstawicielskich,
2) Rozbudowanie administracji zajmującej się kontrolą i nadzorem,
3) Sprzężenie administracji z działalnością partii,
4) Rozbudowa ochrony socjalnej obywatela. Państwo i administracja pełniły rolę opiekuńczą. Zaspokajały potrzeby w dziedzinie: kultury, wypoczynku, rekreacji, w znacznie większym stopniu niż w gospodarce wolnorynkowej.
Funkcje administracji
Administracja pełni następujące funkcje: policyjna, reglamentacyjna, świadcząca (świadczenia materialne i świadczenia niematerialne), właścicielska.
1) Funkcja policyjna (policja administracyjna)
Są to działania administracji chroniące dobra i wartości człowieka i państwa. To administracja zajmująca się ochroną dóbr i wartości: życia, zdrowia, mienia, bezpieczeństwa, porządku publicznego i środowiska.
Ochrona owych dóbr odbywa się poprzez wykorzystanie władztwa administracyjnego zabezpieczonego przymusem państwowym.
Organy struktury administracyjnej wykonujące funkcje policyjne: policja, straż miejska, wojsko, urzędy kontroli skarbowej, prokuratura, wszelkiego rodzaju inspekcje (PIP, PIH, sanitarna).
2) Funkcja reglamentacyjna (reglamentacyjno- porządkowa)
Reglamentować - rozdzielać, przydzielać, ograniczać, wydzielać.
Współcześnie reglamentacja łączy się z tworzeniem monopoli państwowych, do których państwo dopuszcza inne podmioty poprzez system koncesji i zezwoleń. Funkcja reglamentacyjna widoczna jest również w polityce celnej i podatkowej.
Poprzez reglamentację, państwo reguluje dostęp do określonych towarów, usług, działalności, kierując się względami ekonomicznymi i społecznymi (reglamentacja to rodzaj ingerencji państwa w gospodarkę).
3) Funkcja świadcząca
Zaliczamy tutaj świadczenia administracji na rzecz obywateli, nakierowane na zaspokajanie ich potrzeb w takich dziedzinach jak: oświata, nauka, ochrona zdrowia, pomoc społeczna oraz w innych sferach socjalno- bytowych.
a. Świadczenia materialne
Zasiłki rodzinne, dodatki, świadczenia opiekuńcze, pomoc rzeczowa z opieki społecznej (finansowane w całości z budżetu państwa).
b. Świadczenia niematerialne
Świadczenia opieki zdrowotnej (konsultacje lekarskie), bezpłatne szkolnictwo, usługi opiekuńczo- wychowawcze, praca socjalna, dokształcanie, poradnictwo, terapia, pomoc społ.- interwencja kryzysowa.
4) Funkcja właścicielska
Państwo i jednostki samorządu terytorialnego występują w roli właścicieli majątku publicznego. Majątek ten służy do zaspokajania potrzeb publicznych, a sposób korzystania z niego i zarządzania nim jest ściśle określony prawem.
Majątkiem publicznym są np.: drogi, mosty, plaże, parki, rzeki, gmachy budynków użyteczności publicznej (sądy).
Właściciel tego majątku nie może dowolnie nim gospodarować ani zmieniać jego przeznaczenia. Zasady zarządu są ściśle określone przepisami prawa. Obowiązkiem właściciela jest utrzymanie majątku w odpowiednim stanie oraz zapewnienie ludności korzystania z dóbr publicznych.
PODZIAŁY ADMINISTRACJII.
Administracja publiczna Administracja prywatnaa) rządowa
b) samorządowa
Struktury oraz ludzie zajmujący się kierowaniem, zarządzaniem podmiotami niepublicznymi np.: administracja w spółkach, fundacjach, stowarzyszeniach, związkach wyznaniowych, szkołach niepublicznych, służbie zdrowia (niepubliczne osoby prawne i fizyczne).
- Szczebel naczelny(centralny) zasięgiem działania obejmuje cały kraj
Szczebel terenowy – województwo, powiat, gmina
- Szczebel terenowy.
II. Administracja publiczna to :
lWyodrębnione struktury organizacyjne, które zajmują się zaspokajaniem potrzeb publicznych, co bywa utożsamiane z realizacją zadań publicznych .llAdministracja publiczna to ludzie zatrudnieni w w/w strukturach.l(1+2 ujęcie administracji w sensie podmiotowym)
lTo działalność polegająca na zaspokajaniu potrzeb publicznych i realizacja zadań publicznych.l( ujęcie administracji w sensie przedmiotowym).
III. ( negatywne definicje administracji , czym adm. nie jest)
Administracja to organy i działalność, która nie jest władzą sądowniczą ani ustawodawczą, innymi słowy, to organy nie będące parlamentem ani sądami i trybunałami.
Niemniej definicja ta nie jest adekwatna do konstytucyjnego wyodrębnienia organów władzy, sugeruje bowiem, że administracją są również takie organy jak: NIK, RPO, KRRiTv, a one nie są klasyfikowane w ramach trójpodziału władzy.
Z definicji negatywnej wynika, że administracja to władza wykonawcza. Administracja zawiera się we władzy wykonawczej, ale nie jest z nią w pełni utożsamiana. Władzą wykonawczą jest również prezydent, który nie jest typowym organem administracji.
temat : Zakres i podziały prawa administracyjnego
Prawo administracyjne – to prawo, które normuje (reguluje) administrację publiczną.
Dotyczy organów tej administracji i form działania tej administracji.
Cechą prawa administracyjnego jest władztwo (dominująca metoda tego prawa).
Władztwo – to możliwość narzucania woli innym podmiotom.
Organ administracji dysponujący władztwem, może wydawać nakazy i zakazy, których nie respektowanie zagrożone jest sankcją.
Władztwo idzie w parze z przymusem państwowym (z sankcją).
Współcześnie obok metod władczych, administracja coraz częściej odwołuje się do metod nie władczych (apel, odezwa, perswazja, działalność promocyjna, zawieranie umów cywilnoprawnych). Korzystanie z tych metod może wynikać z zakazu użycia metod władczych lub z tak zwanego szacowania skuteczności działań (czasem lepszy efekt osiąga się działaniem nie władczym aniżeli posłużenie się przymusem).
Uznanie administracyjne (władza dyskrecjonalna)
Przepisy prawa administracyjnego przyznają często organowi swobodę działania, oceniania różnych spraw, okoliczności. Najczęściej przepisy posługują się tutaj określeniami: „organ może ...”, przyznają organowi możliwość wyboru różnych wariantów działania, rozstrzygania. Czasem organ może wybrać również formę rozstrzygnięcia.
Swoboda działań nie może być jednak utożsamiana z dowolnością, a działania organu muszą zawsze mieścić się w granicach prawa.
Prawo administracyjne jako prawo publiczne
organ
PRAWO PUBLICZNE
Obywatel
(podmiot administrowany)
stosunek administracyjny
PRAWO PRYWATNE (cywilne) np. umowa kupna/sprzedaży
Kupujący sprzedający stosunek cywilnoprawny
Cechy prawa administracyjnego w kontekście prawa publicznego
lpomiędzy podmiotem administrującym (organem), a podmiotem administrowanym (obywatel), nawiązuje się stosunek prawny charakteryzujący się nierównością stron (w prawie prywatnym dominują stosunki oparte na równości stron),llnierównorzędność wynika z tego, że organ dysponuje władztwem, a więc może narzucać swoja wolę podmiotowi administrowanemu.,lltreść stosunku administracyjno-prawnego ustalana jest jednostronnie przez organ, przy czym podmiot administrowany może mieć wpływ na treść zwłaszcza gdy inicjuje nawiązanie tego stosunku (składa wniosek),lldo nawiązania stosunku prawnego może dojść albo z inicjatywy organu, albo podmiotu administrowanego. Ten drugi przypadek dotyczy zwykle korzyści, które podmiot administrowany spodziewa się uzyskać (np. wydanie jakiegoś pozwolenia, przyznania koncesji czy też zasiłku),llzasady nawiązywania stosunku administracyjno- prawnego są ściśle regulowane przepisami prawa ( w prawie prywatnym obowiązuje swoboda zawierania umów). Organ nie może doprowadzić do nawiązania stosunku adm.-prawnego, jeżeli przepis wymaga do tego wyłącznie wniosku osoby zainteresowanej (np. zmiana nazwiska, wydanie pozwolenia na broń, budowę). Z drugiej strony, jeżeli osoba zainteresowana zwraca się z wnioskiem o rozstrzygnięcie sprawy, co do której należy wydać decyzję administracyjną, organ nie może odmówić wydania tej decyzji (w pr. cyw., jeżeli nie chcemy czegoś sprzedać nikt nas do tego nie zmusi) ,llspór wynikający ze stosunku administracyjno- prawnego, w pierwszej kolejności rozstrzyga się na drodze administracyjnej, a organem rozstrzygającym jest najpierw podmiot będący stroną sporu. Dalej rozstrzygać będzie organ wyższego stopnia a w ostateczności- sąd.l
Natomiast w stosunkach prawa prywatnego spory od razu rozstrzygane są przez sądy powszechne.
Podziały prawa administracyjnego
Można wskazać 3 podziały prawa administracyjnego.
Podział I.
Wyróżniamy prawo administracyjne: pr. ustrojowe, pr. materialne, pr. procesowe (postępowanie sąd.- adm.):
1. prawo ustrojowe
dotyczy ustroju, organizacji administracji. Prawo ustrojowe określa konstrukcję organów, urzędów, zadania, kompetencje, sposób kreacji, powiązania prawne, zasady wykonywania nadzoru i kontroli.
2. prawo materialne
określa prawa i obowiązki podmiotów administrowanych i odpowiadające im prawa i obowiązki podmiotów administrujących (wchodzą tu wszelkie rodzaje prawa: pr. budowlane, oświatowe, prawo pomocy społecznej).
3. prawo procesowe (postępowanie sądowo- administracyjne)
nazywane też postępowaniem administracyjnym albo procedurą administracyjną.
Określa ciąg czynności podejmowanych przez organ w celu rozpoznania i rozstrzygnięcia konkretnej sprawy.
Jest to jedyny rodzaj prawa administracyjnego, który został skodyfikowany (Kodeks Postępowania Administracyjnego KPA).
Podział II.
Jest to podział na prawo administracyjne – część ogólna i prawo administracyjne część szczegółowa.
a) Prawo administracyjne – część ogólna dotyczy ustroju administracji
Na część ogólną składają się takie zagadnienia jak: pojęcie źródeł prawa, organizacja administracji, a także funkcje administracji i zasady jej działania (poszerzone prawo ustrojowe).
b) Prawo administracyjne – część szczegółowa namiastka prawa materialnego (zmodyfikowane). Są to ustawy.
Zaliczamy tu: prawo ochrony środowiska (przyrody, zwierząt), prawo budowlane, prawo zagospodarowania przestrzennego, prawo osobowe (zmiana imion i nazwisk, ochrona danych osobowych, dokumenty tożsamości, ewidencja ludności), regulacje dotyczące oświaty, nauki, kultury, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, geodezji, kartografii, prawo górnicze.
Podział III.
Ponad to wyróżniamy: prawo administracyjne gospodarcze i prawo administracyjne międzynarodowe.
a) prawo administracyjne gospodarcze – określa zasady ingerencji państwa w gospodarkę (monopole, koncesje, zasady prowadzenia działalności gospodarczej).
b) prawo administracyjne międzynarodowe – jest to część prawa administracyjnego, która obowiązuje co najmniej dwa państwa (albo w państwie i organizacji międzynarodowej). Zaliczamy tu przede wszystkim sprawy związane z transportem międzynarodowym, przekraczaniem granicy, pobytem cudzoziemców na terytorium naszego kraju, ochrona środowiska.
Temat: Źródła prawa administracyjnego
Źródła prawa –
to sposoby w jakich tworzy się, zmienia i utrzymuje prawo, potocznie jednak źródła prawa kojarzone są z aktami, w których zapisane są normy postępowania, obowiązujące i wiążące.
I. Cechy źródeł prawa administracyjnego :
a) wielość i różnorodność – źródeł tych jest wiele i są zróżnicowane co do formy i treści,
b) większość źródeł pochodzi od administracji - rola organów administracyjnych jest tu „podwójna”. Organy te występują jako wykonawcy prawa i jego twórcy np. wydanie rozporządzenia z jednej strony jest wykonaniem ustawy a z drugiej zaś sprowadza się do utworzenia nowego źródła prawa,
c) brak kodyfikacji – skodyfikowana jest jedynie procedura administracyjna (KPA). Pozostała część prawa administracyjnego nie jest ujęta w kodeks ze względu na bardzo duże zróżnicowanie treści (patrz: część szczegółowa prawa administracyjnego),
d) kompleksowość – źródła prawa administracyjnego zawierają często przepisy prawa cywilnego lub karnego (np. prawo budowlane, ustawa o gospodarce nieruchomościami),
e) ewenement lokalny – w źródłach prawa administracyjnego wyróżniamy akty o lokalnym zasięgu działania. Chodzi tu przede wszystkim o prawo miejscowe a także o źródła obowiązujące pracowników i użytkowników różnych instytucji, zwłaszcza zaś zakładów administracyjnych (regulaminy i statuty.
II. Podział źródeł prawa administracyjnego :
Wyróżniamy źródła prawa powszechnie obowiązujące oraz nieobowiązujące powszechnie. Podział ten w dużej mierze odpowiada podziałowi na źródła zewnętrzne i wewnętrzne :
- na zewnętrz obowiązujące to takie, które adresowane są do podmiotów administrowanych, - wewnętrznie obowiązujące źródła skierowane są do podmiotów administracyjnych (administrujących).
Powszechne obowiązywanie – to obowiązywanie wszystkich na obszarze całego państwa lub oznaczonej części terytorium państwa (prawo miejscowe).
III. Źródła prawa powszechnie obowiązujące:
...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]