ALERGIA

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ALERGIA

Obecnie mianem alergii określa się niewspółmierną do bodźca, nieprawidłową reakcję organizmu na specyficzny związek zwany alergenem, na który dany organizm się uczulił. Pierwszy kontakt z alergenem zwykle nie powoduje natychmiastowej reakcji alergicznej. Reakcja taka ma miejsce dopiero przy ponownym zetknięciu się pacjenta z konkretnym czynnikiem uczulającym. Alergeny zwykło się dzielić na cztery grupy w zależności od drogi jaką trafiają do organizmu osoby uczulonej:

1.       alergeny wziewne - trafiają do organizmu wraz z wdychanym powietrzem, wywołują atak astmy lub katar alergiczny., zapalenie spojówek.

-               ROZTOCZA

-               PYŁKI

-               PLEŚNIE

-               PIÓRA, SIERŚĆ

-               BIAŁKO MOCZU GRYZONI

2.       alergeny kontaktowe - uczulają w wyniku kontaktu alergenu ze skórą, zaliczamy do nich np. detergenty

-               KOSMETYKI – środki konserwujące jak parabeny, formaldehydy, filtry UV, substancje nawilżające jak glikol propylenowy, lanolina, niektóre rośliny, olejki eteryczne

-               NIKIEL

-               CHROM

-               FORMALINA

-               GUMA

-               WOSKI  ŻYWICE

-               FIKUSY, KAWA, PELARGONIE, PRIMULKI

-               WITAMINY B1, B2,  I LEKI, PENCYLINA

3.       alergeny pokarmowe - zawarte w pokarmie, mogą wywoływać wysypki skórne, biegunkę, czasami objawy ze strony dróg oddechowych. Zmiany skórne pojawiają się w okolicach uszu, policzków, zgięciach stawowych, nadgarstkach.

-               MLEKO KROWIE

-               JAJA

-               WOŁOWINA, CIELĘCINA

-               RYBY, SKORUPIAKI

-               ORZECHY, MIGDAŁY

-               CYTRUSY

-               POMIDORY, ZIEMNIAKI, PAPRYKA

-               KAKAO

-               SOJA, GROCH, FASOLA, BÓB, SOCZEWICA

-               SELER, MARCHWE, PIETRUSZKA, KMINEK

-               JABŁKA, ANANASY, BANANY

-               KAPUSTA, KALAFIOR, RZODKIEWKA, CHRZAN, RZEPA

4.       alergeny wstrzyknięte bezpośrednio do tkanek - np. jad owadów.

Najczęstsze choroby alergiczne

Najczęstszą chorobą alergiczną jest pyłkowica, zwana również nieżytem pyłkowym nosa lub gorączką sienną. Klasycznymi objawami tego schorzenia są napady kichania, wypływ wodnistej wydzieliny, swędzenie oczu i nosa oraz trudności z oddychaniem. Czasami występuje też suchy kaszel oraz napady duszności, czyli tzw. astma sienna. W wyniku bezpośredniego kontaktu z roślinami (sen w świeżo skoszonym sianie, spacer po łące) może wystąpić również tzw. wyprysk powierzchniowy. Wśród innych chorób wywołanych przez alergeny pyłkowe wymienić można m.in. dychawicę oskrzelową, której towarzyszą napady duszności i suchego kaszlu, a także świszczący oddech oraz obrzęki naczyniowe, objawiające się występowaniem obrzęku skóry i tkanki podskórnej, najczęściej w okolicach powiek i warg. Udziału pyłków dopatrywać się można również w występowaniu takich chorób jak atopowe zapalenie skóry, czy pokrzywka.

Dlaczego pyłki uczulają

Do chwili obecnej nie zostało do końca wyjaśnione, dlaczego pyłki roślin wywołują u prawie 25 procent populacji ludzkiej objawy chorobowe. Istnieją cztery teorie starające się wyjaśnić to zjawisko:

1.       teoria klimatyczna, według której dolegliwości alergiczne powodowane są zmianą klimatu;

2.       teoria dietetyczna, jako przyczynę wskazuje spożywanie olejów roślinnych w zbyt dużych ilościach;

3.       teoria zatrucia naturalnego środowiska człowieka, tłumacząca występowanie alergii, np. zwiększoną emisją spalin samochodowych, czy oddziaływaniem cząsteczek zawartych w oponach samochodowych;

4.       teoria "higieniczna", która winą za występowanie schorzeń alergicznych obarcza zbyt często podawane antybiotyki i szczepionki.

Uśpiona wegetacja roślin i śnieg, przykrywający uliczny kurz, nie gwarantują alergikom ustąpienia dolegliwości.

O ile na wiosnę i w lecie alergik bezpiecznie może czuć się w zaciszu domowym, o tyle zimą właśnie tu czają się najpoważniejsze zagrożenia. Największym wrogiem alergików w okresie zimowym są roztocza kurzu domowego; te małe pajęczaki, wielkości 1/3 milimetra, produkują olbrzymie ilości wydalin, które są bardzo powszechnym alergenem wziewnym. Pomiędzy jesienią a wiosną liczba roztoczy żyjących w zamkniętych pomieszczeniach zwiększa się, znacznie więcej czasu spędzają w niewietrzonych mieszkaniach także alergicy, stąd ekspozycja na alergeny jest bardziej intensywna niż w ciepłych porach roku. Ekspozycję ułatwia, zwłaszcza w mieszkaniach z centralnym ogrzewaniem, wysuszone powietrze, które powoduje, że drobiny kurzu łatwo unoszą się do poziomu ust i nosa.

W mieszkaniu najbardziej niebezpiecznym miejscem dla alergika jest łóżko. To właśnie tutaj, dzięki ciepłu i wilgoci, powstają idealne warunki rozwoju roztoczy. Co więcej, alergeny mają bezpośredni kontakt z ciałem śpiącego człowieka przez wiele godzin każdej doby, co dodatkowo zwiększa możliwości uczulenia.

Jak obronić się przed wrogami we własnym mieszkaniu? Przede wszystkim należy zatroszczyć się o utrzymanie właściwego mikroklimatu w mieszkaniu; w pomieszczeniach powinien panować lekki chłód, tzn. temperatura nie powinna przekraczać 21 stopni Celsjusza. Powietrze powinno być też dosyć suche; wilgotność względna nie powinna przekraczać poziomu 55-60 procent. W tych warunkach roztocza rozwijają się znacznie słabiej niż w dobrze nawilżonych, ciepłych pomieszczeniach. – Tak suchy mikroklimat może być dosyć uciążliwy także dla ludzi, gdyż wysychają wtedy błony śluzowe, ale z tym łatwo sobie poradzić często pijąc wodę

Mieszkanie alergika powinno być odkurzane przynajmniej cztery razy w tygodniu, nie później niż dwie, trzy godziny przed snem, najlepiej odkurzaczem z filtrem elektrostatycznym. Zdecydowanie odradza się stosowanie urządzeń z filtrem wodnym, określanych często mianem "antyalergicznych". – Tego rodzaju odkurzacze nie tylko nie redukują stężenia alergenów, ale rozpraszając mgiełkę wodną produkują wyjątkowo zjadliwą formę antygenu, jaką jest aerozol antygenowy  Z tych samych powodów lekarze zdecydowanie odradzają używanie w mieszkaniach alergików nawilżaczy powietrza.

W sypialni alergika nie powinny znajdować się żadne zbiorowiska kurzu, jak np. wełniane makatki na ścianach, grube zasłony, stare tapicerowane meble. Dywan, jeśli jest, powinien być utkany z włókien sztucznych, a nie naturalnych. Roztocza można usunąć z tkanin i powierzchni zmywalnych przy użyciu środków chemicznych; niektórzy polecają także stosowanie tzw. oczyszczaczy powietrza. Jedną z najważniejszych rzeczy w profilaktyce przeciwroztoczowej jest stosowanie pościeli z tzw. tkaniny barierowej, nie pozwalającej na przedostawanie się roztoczy do wewnątrz pościeli. Pościel powinna być także często wietrzona przy mroźnej i słonecznej pogodzie, gdyż niskie temperatury zabijają roztocza. Trzeba jednak unikać wietrzenia w wilgotne dni, bo efekt będzie odwrotny od zamierzonego. Pranie pościeli w temperaturze poniżej 60 stopni nie zabija roztoczy, ale wypłukuje odchody pajęczaków i szczątki ich ciał, które są głównymi czynnikami uczulającymi. Roztocza można usunąć dopiero podczas prania w temperaturach powyżej 60 stopni.

Zimą rośnie też zagrożenie alergenami pochodzącymi od zwierząt domowych, zwłaszcza kotów. Ze względu na niskie temperatury alergicy przebywają ze zwierzętami w jednym pomieszczeniu znacznie dłużej niż w lecie; w tej sytuacji zwierzęta należy odizolować. Tym bardziej, że takie zabiegi, jak kąpanie psów, czy kotów w ogóle nie wpływa na stężenie alergenów w powietrzu. Podobnie bez znaczenia jest, czy zwierzę ma krótką, czy długą sierść; czynnikiem uczulającym nie są bowiem włosy, a substancje naskórkowe. Alergeny zwierzęce są bardzo trwałe; kocie można wykryć nawet po dwuletniej nieobecności zwierzęcia w mieszkaniu. Wbrew powszechnemu przekonaniu, zima nie jest czasem wolnym od pyłków roślinnych. W Polsce pierwsze pyłki pojawiają się późną zimą; niekiedy już pod koniec stycznia w powietrzu zaczynają się unosić pyłki leszczyny, olchy i wierzby. Wraz z nimi u alergików mogą pojawić się pierwsze objawy pyłkowicy, takie jak wyciek z nosa, kichanie, świąd nosa i oczu, a nawet napady astmy oskrzelowej.

Poza typowymi, swoistymi czynnikami uczuleniowymi, zimą grożą alergikom czynniki nieswoiste, wywołujące podrażnienia dróg oddechowych: zimne powietrze i mgła z zanieczyszczonej pary wodnej. Jednym z powszechniejszych zanieczyszczeń, obecnych zwłaszcza w miastach, jest dwutlenek siarki, który w połączeniu z kropelkami mgły tworzy kwas siarkawy. – Kwaśne jony tak silnie drażnią układ oddechowy, że możliwe są nawet napady astmy Najgroźniejsza dla alergików pogoda to połączenie wilgoci, np. w postaci mgły, z niskimi temperaturami, poniżej +10 stopni Celsjusza. Górski radzi, aby unikać wtedy wychodzenia na zewnątrz. Jeśli już trzeba wyjść, wówczas należy dokładnie osłaniać usta i nos szalikiem, tak by uniknąć bezpośredniego uderzenia mroźnego powietrza i mgły w układ oddechowy.

Do zaostrzenia objawów alergii, przede wszystkim astmy oskrzelowej, prowadzą także bardzo częste w okresie jesienno-zimowym infekcje rzekomo-grypowe, zazwyczaj o podłożu wirusowym. Właśnie w tym okresie alergicy niepotrzebnie leczeni są antybiotykami, które w przypadku zaostrzeń stanów alergicznych, lub infekcji wirusowych są zupełnie nieskuteczne.

Alergie krzyżowe:

·         bylica – seler, marchew

·         kurz domowy – marchew

·         pyłek leszczyny – orzechy laskowe

·         pyłki traw – orzeszki ziemne, pomidor, pszenica, arbuz

Zawody, których nie powinni wykonywać alergicy:

·         pielęgniarka

·         kosmetyczka

·         fryzjerka

·         technik-protetyk

·         stomatolog

·         farmaceuta

·         kucharka

·         kelnerka

·         fotograf

·         drukarz

·         ogrodnik

·         weterynarz

·         rolnik

·         artysta-malarz

·         konserwator zabytków

2