ALKINY

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ALKINY

Alkiny to węglowodory zawierające oprócz wiązań pojedynczych również wiązanie potrójne między atomami węgla. Tworzą szereg homologiczny o wzorze: : C2H2n-2

 

szereg homologiczny

Właściwości fizyczne alkinów zmieniają się w szeregu tak jak u alkanów.

 

Podobnie jak alkeny odbarwiają żółtą wodę bromową i fioletowy KMnO4

 

Przedstawicielem alkenów jest etyn – C2H2 in acetylen.
Otrzymuje się go w reakcji węgliku wapnia (karbidu) z wodą:

 

CaC2 + 2H2O → C2H2 + Ca(OH)2

 

 

budowa czÄ…steczki acetylenu:

·         budowa liniowa cząsteczki (hybrydyzacja sp)

                                         

właściwości fizyczne acetylenu:

·         gaz

·         bezbarwny

·         bezwonny

·         lżejszy od powietrza

·         nie rozpuszczalny w wodzie, rozpuszczalny w innych rozpuszczalnikach organicznych; 

 

właściwości chemiczne acetylenu i innych alkinów:
 

1. ulegają reakcjom addycji do wiązania potrójnego aż do całkowitego wysycenia wiązania.

a) przyłączanie bromu lub chloru

b) addycja czÄ…steczek chlorowodoru lub bromowodoru

c) addycja wody do wiązania podwójnego (otrzymywanie aldehydów i ketonów

Sumarycznie C2H2 + H2O → CH3CHO

Sumarycznie C3H6 + H2O → CH3CO CH3

 

2. Reakcja uwodornienia

3. Reakcje polimeryzacji *

a) reakcja acetylenu z kwasem octowy

 

 

b) reakcja dimeryzacji acetylenu (łączenie dwóch cząsteczek)

c) otrzymywanie PCV

4. Odbarwia wodę bromową i roztwór nadmanganianu potasu *

5. Spala się w tlenie w bardzo wysokiej temperaturze (około 3000 stopni). Reakcja ta ma zastosowanie w palnikach acetylenowo tlenowych do cięcia i spawania metali.

  Otrzymywanie acetylenu:

1. Na skalę przemysłową przez pirolizę metanu (temperatura)

2. Na skalę przemysłową z węgliku wapnia (karbidu)

Otrzymywanie innych alkinów:

 

1. Dehydrohalogenacja difluorowcoalkanów (od pochodnej alkanu mającej dwa atomy fluorowca na sąsiednich atomach węgla są odrywane dwie cząsteczki fluorowcowodoru)

2. Dehalogenacja (oderwanie czterech atomów fluorowca od tetrahalogenków)